Communicatie met ouderen

Bij mevrouw B. van 74 jaar wordt een gemetastaseerd mammacarcinoom ontdekt. Er wordt haar een behandeling met chemotherapie aangeboden en na enige twijfel besluit mevrouw met de eerste behandeling te starten. Bij het afnemen van de anamnese op de afdeling blijkt mevrouw slechthorend te zijn. Het valt de verpleegkundige op dat zij mager is en bij navraag blijkt haar eetlust al jaren minimaal. Zij is alleenstaand en volgens haar dochter is zij regelmatig vergeetachtig en tijdens de wintermaanden tegen het depressieve aan. Mevrouw oogt vitaal.

Hoe zou je als verpleegkundige je vragen tijdens de anamnese aanpassen en je voorlichting toespitsen op dit soort situaties?

Geriatrische Oncologie: de verpleegkundige praktijk

Het communiceren van professionals in de gezondheidszorg gaat uit van een aantal principes die in de dagelijkse zorgverlening zijn geïntegreerd. Tot nu toe wordt er binnen vervolgopleidingen Oncologie geen of slechts in beperkte mate specifiek aandacht besteed aan de oudere patiëntengroep.

IKNL en GeriOnNe hebben een nieuwe e-learning module ontwikkeld: ‘Geriatrische Oncologie: de verpleegkundige praktijk‘. De module, de naam zegt het al, is speciaal ontwikkeld voor oncologieverpleegkundigen die hun kennis willen verbreden over de oncologische zorg voor ouderen met kanker. In een korte videofilm wordt het doel van de leermodule toegelicht.

Voice

Ook het NIVEL (Nederlands instituut voor onderzoek in de gezondheidszorg) besteedt aandacht aan communicatie met ouderen met kanker en heeft het onderzoek “Verpleegkundige voorlichting aan ouderen ter voorbereiding op chemotherapie (VOICE)”  onlangs uitgevoerd. Dit onderzoek richtte zich op de communicatie tussen oncologieverpleegkundigen en oudere patiënten met kanker tijdens een zorgcontact waarin de patiënt wordt voorbereid op chemotherapie.

Lees meer over het ‘in gesprek over chemotherapie’ onderzoek op de website van Nivel of bekijk rapport deel 1 of deel 2.  Ook is er de folder ‘in gesprek over chemotherapie, wat kunt u verwachten van het verpleegkundige voorlichtingsgesprek’ te downloaden.

Drs. Jesse Jansen, psycholoog/onderzoeker van het NIVEL gaf aan dat communiceren met de oudere medemens steeds belangrijker wordt, zeker gezien de vergrijzing die niet meer terug te draaien is. ‘In een aantal opzichten verschillen oudere patiënten van jongere patiënten. Tegelijkertijd worden oudere patiënten mondiger, willen meer weten en bovenal zelf goed op de hoogte zijn van hun diagnose en de mogelijke behandelingen. Een belangrijk punt dus en zeker iets waar we in de gezondheidszorg rekening mee moeten houden.’

Evaluatiestudie

Op basis van de resultaten van het VOICE onderzoek is, in samenwerking met Anneke de Best, opleidingsadviseur en communicatie trainer van het Nederlands Kanker Instituut – Antoni van Leeuwenhoek Ziekenhuis (NKI-AVL), een interventie ontwikkeld om de patiënt effectiever voor te bereiden op de behandeling met chemotherapie. In een evaluatiestudie wordt momenteel nagegaan of er veranderingen optreden in de kwaliteit van de voorlichting en in patiëntenuitkomsten (bijv. inbreng van de patiënt, angst, tevredenheid, het onthouden/kunnen herhalen van informatie, aansluiten op behoeften).